XƏBƏRLƏR

“Qlaqolitsa” XI Beynəlxalq müstəqil ədəbi mükafatı “İki dillilər” nominasiyasında ədəbi əsərlərin qəbuluna start verildiyini elan edir.

Rusiya İnformasiya-Mədəniyyət Mərkəzindən (RİMM) AZƏRTAC-a bildirilib ki, tədbirdə iştirak etmək üçün xaricdə yaşayan 10-17 yaşında rusdilli uşaqlar və dünyanın istənilən ölkəsində rus dilini öyrənən əcnəbi vətəndaşlar dəvət olunur.

Müsabiqə işləri istənilən mövzuda hekayələr, şeirlər, nağıllar, novellalar, romanlar, povestlər formatında qəbul edilir. Gənc müəlliflərin əsərləri məşhur yazıçılar, tərcüməçilər və jurnalistlər tərəfindən qiymətləndirilir.

Müsabiqənin nəticələrinə görə finalçılar 2024-cü ilin noyabr ayına Kazan şəhərinə ədəbi tədbirə vəsiqə, qaliblər isə planşet, kiçik kitabxana dəsti və əsas mükafatı – “Kristal bayquş” heykəlciyini əldə edəcəklər.

İşlər sentyabrın 16-dək qəbul olunur.

İştirak etmək üçün https://www.glagolitsa-rt.ru/  sayta müraciət etmək olar.

Aprelin 23-də Bakı Müasir Musiqi Cəmiyyəti Beynəlxalq Muğam Mərkəzində tanınmış bəstəkar, Xalq artisti Fərəc Qarayevin yaradıcılığına həsr olunmuş “Homage a FQ” adlı konsert təşkil edəcək.

AZƏRTAC xəbər verir ki, Fərəc Qarayevin 80 illik yubileyi münasibətilə keçirilən konsertdə bəstəkarın “Üç baqatel”, “Nağıllar nağılı və yaxud dünənki sabah”, “Cənab səfir Yafaya vasil oldu”, “Xütbə, Muğam və Surə” əsərləri ifa olunacaq.

Konsertdə musiqişünas Sara Timurova çıxış edəcək və proqram BCMS Ensemble, Fəridə Məmmədova (soprano), Rəna Fəhradova (piano), Sahib Paşazadənin (tar) ifasında, Orxan Həşimovun dirijorluğu ilə təqdim olunacaq.

Fərəc Qarayev həm bəstəkarlıq, həm də pedaqoji fəaliyyəti ilə musiqi tariximizdə yeni yol açmış şəxsiyyətdir. O, 1966-cı ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasını (hazırda Ü.Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyası) atası, professor Qara Qarayevin sinfi üzrə bitirdikdən sonra elə orada dərs deməyə başlayıb, 1999-cu ildən isə P.İ.Çaykovski adına Moskva Dövlət Konservatoriyasının professoru olub. O, öz fəaliyyətində sadəcə bəstəkarlıqla kifayətlənməyib, həm Moskvada, həm də Bakıda müxtəlif müasir musiqi layihələrinin təşəbbüskarı, rəhbəri olub. Fərəc Qarayev yaradıcılığında XX əsrin bir çox bəstəkarlıq anlayışları, həmçinin neoklassisizm, serializm, puantilizm, sonorostika və s. kimi çağdaş təmayüllər xarakterikdir.

Azərbaycan Nəşriyyatları Assosiasiyası (ANAİB), AMEA, Mədəniyyət Nazirliyi və Təhsilin İnkişafı Fondunun təşkilatçılığı ilə keçiriləcək Azərbaycan Naşirlərinin I Forumunun proqramı məlum olub.

ANAİB-dən AZƏRTAC-a bildirilib ki, Azərbaycanın müstəqillik dövründə inkişaf edən özəl nəşriyyat sektorunun bir növ hesabatlığına, ümumi problemlərin həlli ilə bağlı təkliflərin formalaşmasına, yeni layihələrin hazırlanması üçün şəbəkələşmənin təmin olunmasına töhfə verəcək Azərbaycan Naşirlərinin I Forumu aprelin 26-da AMEA-da təşkil ediləcək.

Forumun açılış mərasimində ANAİB-in İdarə Heyətinin sədri Şəmil Sadiq, Türkiyə Mətbəə və Nəşriyyatlar Birliyinin rəhbəri Mustafa Karagüllüoğlu, eləcə də ölkənin mədəni ictimaiyyətinin tanınmış simaları çıxış edəcəklər.

Forumda nəşriyyat məhsulları və strategiyalarının sərgisindən, nəşriyyat problemlərinə kompleks yanaşma təmin edən panellər təşkil olunacaq.

5 paneldə ümumilikdə 15 spikerin çıxışı nəzərdə tutulan, xarici mütəxəssislərin də cəlb olunacağı layihə yerli nəşriyyat sektorunun real problemlərinə işıq tutmaq, eləcə də beynəlxalq təcrübədən yararlanmaq məqsədi daşıyır.

Azərbaycan Naşirlərinin I Forumu çərçivəsində “Oxu Günü-10” sərgi-festivalı da keçiriləcək.

XX əsr Azərbaycan aşıq sənətinin görkəmli nümayəndəsi, ustad aşıq olmaqla yanaşı, həm də şair kimi məşhur olan, aşıq şeirinin müxtəlif şəkillərində gözəl poetik nümunələr yaradan Mikayıl Azaflının şeirləri yenidən çapa hazırlanıb.

AZƏRTAC xəbər verir ki, Azərbaycan Aşıqlar Birliyində nəşrə hazırlanan “Ağarmayın, ay saçlarım, amandı...” adlı bu kitabda ustad aşıq Mikayıl Azaflının bu il tamam olan 100 illik yubileyi münasibətilə saz-söz ictimaiyyətinə ərməğan olaraq onun 100 şeiri təqdim olunur.

Burada ustadın yaradıcılığından seçmə şeirlər - əsasən aşıqların repertuarından düşməyən, dillərdə əzbər olan poeziya nümunələri yer alıb. Sözügedən poetik örnəkləri müşayiət edə biləcək saz havaları, o cümlədən də ustadın özünün bəstələdiyi havalar şeirlərin sonunda göstərilib.

Kitabı nəşrə hazırlayanlar Əməkdar mədəniyyət işçiləri Gülarə Azaflı və Musa Nəbioğlu, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Altay Məmmədli, elmi məsləhətçi və redaktoru, “Ön söz”ün müəllifi isə Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədri, Əməkdar elm xadimi, professor Məhərrəm Qasımlıdır.

Bu yaxınlarda Müslüm Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasında bəstəkar Fərəc Qarayevə həsr olunmuş konsert böyük uğurla keçdi. Musiqişünas, professor, Əməkdar incəsənət xadimi Zümrüd Dadaşzadə Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin bu görkəmli nümayəndəsi haqqında danışır.

2023-cü ilin dekabrında bəstəkar Fərəc Qarayevin 80 yaşı tamam oldu. Bu münasibətlə sentyabr ayından başlayaraq Moskvanın müxtəlif musiqi məkanlarında silsilə konsertlər təşkil olunub. Həmin silsilədən sonuncu - ən böyük və məzmunca zəngin konsert dekabrın 15-də Fərəc Qarayevin uzun illər dərs dediyi Moskva Konservatoriyasının Raxmaninov zalında baş tutub. Həmin gün Fərəc Qarayevin müasir musiqi aləmindəki rolunu müəyyən etmək məqsədi daşıyan “Əsrin əvvəlində: postsovet məkanının yeni musiqisi” mövzusunda əlamətdar konfrans keçirilib.

Aprel ayında ustadın yubileyi şərəfinə onun doğma şəhəri Bakıda “Homage a FQ” adlı minifestival keçirilir. Həmin tədbirlər zamanı bayram əhvali-ruhiyyəsi yaradan bu silsilə konsertlər üçün gözəl buklet də nəşr olundu.

Aprelin 20-də Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasında möhtəşəm konsert oldu! Mübaliğəsiz desək, tədbir musiqi həyatımızda hadisəyə çevrildi. Üzeyir Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestrinin bədii rəhbəri və baş dirijoru Fuad İbrahimovun təklif etdiyi yubiley konsertinin yeni konsepsiyası təqdim olunub: günün qəhrəmanının musiqisi digər müəlliflərin əsərləri ilə müşayiət edilib. Fərəc Qarayev bu ideyaya məmnuniyyətlə cavab verdi və müəllif gecəsi üzrə öz variantını təklif etdi. Proqrama İsmayıl Hacıbəyovun, Malerin, Ravelin və təbii ki, ustadın özünün əsərləri daxil idi. Bütün opusları xatirə ideyası birləşdirdi və kədər, qüssə, həsrət kimi müxtəlif duyğu çalarları ilə zəngin oldu.

Konsertin quruluşunun qızıl hissəsində Fərəc Qarayevin “Memorial” əsəri – Alban Berqin xatirəsinə “Xatirədə...” simli kvarteti üçün onun süitası əsasında hazırlanmış yeni kompozisiyası yer aldı. Orkestrin və xorun güclü imkanlarına müraciət edən bəstəkar altı hissənin hər birinin adında öz əksini tapmış bu opusun konsepsiyasını əhəmiyyətli dərəcədə yenidən düşünüb: “Preambula”, “Replika”, “Dəlilərin karnavalı”, “Ölülər”. Məktublar. Sfinks”, “İllüziyaların sonsuz böhranı”, “Memorial”. Şumanın "Karnaval" fortepiano silsiləsi ilə paralellər bu qəbildəndir. Beşinci hissənin adı Çingiz Hüseynovun “Fətəli fəthi” romanının birinci hissəsindən götürülüb. Finalda Fərəc Qarayev Maler, Şonberq, Vebern və Berqin əsərlərindən sitatlara müraciət edir ki, bu da bəstəkarın düşündüklərinə inanılmaz dərəcədə zəngin çalar və dərinlik əlavə edir.

Elə buradaca qeyd edim ki, Fərəc Qarayev öz dərin yaddaşından lazım olan musiqi ifadəsini, motivi, akkordu asanlıqla çıxarıb əsərlərinə elə üzvi şəkildə daxil edə bilir ki, əlavə tonlar, gözlənilməz məna çalarları sanki bir sitat kimi aşıb-daşır və yaranan imic əldə edir.

Fərəc Qarayev yeni opusunu əlamətdar epiqrafla – “Xatirəniz qarşısında baş əyirəm, amma nəslinizi lənətləyirəm”, – müəllifin niyyətini açıqlayır. Bu, rəssamın müasir dünyanın “yanlış şərh olunan tolerantlıq, bəzi hadisələrin qiymətləndirilməsində ikili standartlar, ikiüzlülük, məkrlilik...” kimi hadisələrinə etirazıdır.

Ona görə də mən konsert proqramını Fərəc Qarayevin bəstəsi adlandırardım. Dramatik xətti ustalıqla quran bəstəkar qarşımızda bütöv bir panorama açdı; burada həm faciəli, həm parlaq obrazlar, həm də narahatedici fikirlər üçün yer var idi.

Təbii ki, bu gecənin uğurunu daha çox ifaçılar - gənc, istedadlı dirijor Orxan Həşimovun rəhbərlik etdiyi Üzeyir Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri, Azərbaycan Dövlət Xor Kapellası (bədii rəhbər və baş dirijor Gülbacı İmanova), möhtəşəm solistlər - pianoçu Eldəniz Ələkbərzadə, soprano Fəridə Məmmədova və kontrtenor İlham Nəzərov təmin etdilər. Məşqlərdə iştirak etmək imkanım oldu və hamının - bəstəkarın, dirijorun, orkestrin, xorun, solistlərin konsertə hazırlıq zamanı fədakarlığı və məsuliyyət hissi məni müsbət mənada təəccübləndirdi. Konsertdə ilham, sevgi və gözəllik ab-havası hökm sürürdü.

Fərəc Qarayevin yaradıcılığı musiqişünaslıq tədqiqatlarının mərkəzində dayanır. Bəstəkar haqqında üslub, estetika, musiqi dili xüsusiyyətlərindən bəhs edən çoxlu əsərlər yazılıb. Bayaq qeyd etdiyim Moskva konfransı Fərəc Qarayevin yaradıcılığının ən müxtəlif tərəflərini işıqlandırmaqla yanaşı, onun müasir musiqi mədəniyyətinə mühüm töhfə vermiş parlaq yaradıcılardan biri kimi mövqeyini əsaslandırdı. Bəstəkarın yeni Müasir Musiqi Assosiasiyasında (ACM-2) fəaliyyəti və ədəbi yaradıcılığı da diqqətdən yayınmayıb.

Əsas tədqiqat Marianna Vısotskayanın “Fərəc Qarayev: məntiqlə paradoks arasında” kitabı olub. Bu ad artıq bəstəkarın musiqi təfəkkürünün mahiyyətini əks etdirir. Bir tərəfdən Fərəc Qarayev böyük ustad kimi öz yaradıcılığında bəstəkar sənətinin ciddi qaydalarına əsaslanır. Digər tərəfdən, bu sərt çərçivələr daxilində musiqi sərbəst nəfəs alır və musiqi təfəkkürünün inkişafı çox vaxt gözlənilməz kənarlaşmaları və qəfil dəyişmələri ilə insanı təəccübləndirir. Diqqətlə düşünülmüş müəllif konsepsiyası ilə sıx qarşılıqlı əlaqədə bu iki qütbün ortaq məxrəcə gətirilməsi bəstəkar yaradıcılığının özəyini müəyyən edir.

Fərəc Qarayevin Azərbaycan musiqi mədəniyyətindəki mövqeyinin müstəsnalığını onun müasir musiqi sahəsində həyata keçirdiyi bir çox mühüm layihələr müəyyən edir. Fərəc Qarayev bizi, həmyerlilərini ən yeni musiqilərlə tanış etməyə, səslənən dünya haqqında təsəvvürlərimizi genişləndirməyə cəhd göstərdi! Onun Bakıda təşkil etdiyi Qara Qarayev adına beynəlxalq müasir musiqi festivallarını xüsusilə qeyd etmək istərdim. 1980-ci illərin ikinci yarısında üç dəfə (2011-ci ildən daha üç buraxılışla) keçirilən bu festivallar bizim musiqi mənzərəmizi xeyli dəyişdi. Şəxsən özüm haqqında deyə bilərəm ki, festivallarda dinlədiyim əsərlər məni bir növ müasir musiqinin “əsirinə” çevirdi. Burada Fərəc Qarayevin 1995-ci ildə yaradılmış “Yeni musiqi” cəmiyyətinin prezidenti kimi həmkarları ilə birlikdə həyata keçirdiyi müxtəlif layihələri, “Zamanla üz-üzə” silsilə konsertlərini, o cümlədən 1980-1994-cü illərdə bədii rəhbəri olduğu “BaKaRa” ansamblının fəaliyyətini qeyd etmək lazımdır.

Hazırda böyük nüfuza malik olan Fərəc Qarayev Moskva Dövlət Çaykovski Konservatoriyasında müəllimlik karyerasını uğurla davam etdirir. O, Üzeyir Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının (indiki Bakı Musiqi Akademiyası) Bəstəkarlıq kafedrasının professoru kimi əla bəstəkarlar yetişdirib. Elmir Mirzəyevin, Aliyə Məmmədovanın, Əli Əlizadənin, Zaur Fərhadovun adlarını çəkəcəyəm. Son dərəcə tələbkar, qeyri-peşəkarlığa, pis zövqə qarşı amansız olan Fərəc müəllim öz tələbələrini sənətin ən yüksək meyarlarına riayət etməklə yetişdirir. “İncəsənəti iki canavarın - ustad olmayan rəssam və rəssam olmayan ustadın” (Anatol Frans) təhdid etdiyinə əmin olan Fərəc Qara oğlu əvvəlki kimi yaşayır, çətin yolda qarşısına yüksək məqsədlər qoyur və bizi buna əməl etməyə təşviq edir.

Fərəc Qarayev bir vətəndaş kimi mövqeyini 2020-ci ilin payızında – 44 günlük Vətən müharibəsi zamanı aydın şəkildə nümayiş etdirdi. O, Azərbaycan tarixinin həmin taleyüklü mərhələsində ölkəmizi ləkələmək məqsədi daşıyan informasiya müharibəsinə biganə qalmayıb, videomüraciətləri, açıq məktubları və yazıları ilə bəzi böhtan xarakterli fikirləri təkzib edib, Azərbaycan həqiqətlərini çatdırmağa çalışıb.

Fərəc Qarayevin 80 yaşı tamam olub. İnanmaq çətindir. Fərəc Qara oğlu əvvəlki kimi enerjili və çevikdir, ruhu gəncdir və onun kifayət qədər cəsarəti var. O, musiqidən, müasir yaradıcılığın problemlərindən həyəcanla danışır. Əsərləri dünyanın ən böyük festivallarında görkəmli musiqiçilərin ifasında səslənən bəstəkar, buna baxmayaraq, şübhələrlə yaşayır, “bütün musiqilər artıq yazılıb” deyə əzablı suallar verir. Buna baxmayaraq, o, həqiqətən vicdanlı, barışmaz sənətkar kimi seçdiyi yaradıcılıq yolundan heç vaxt dönmür. O, yüksək vəzifələrə can atmır, yüksəlişlər və mükafatlar haqqında düşünmür, sadəcə, öz missiyasını ardıcıl və layiqincə yerinə yetirir. Beləliklə, o, son müsahibələrinin birində deyir ki, həmkarları ilə birgə təbiətinə, istedadına və bəstəkarlıq qabiliyyətlərinə uyğun olaraq tanınma və ya populyarlıq gözləmədən musiqi bəstələyib.

Saysız-hesabsız yubiley təbriklərində səslənən leytmotiv kimi əsas ideyanı belə ifadə etmək olar: Azərbaycan musiqi mədəniyyətində Fərəc Qara oğlunun müstəsna rolu var. Onun yaratdığı yüksək musiqi dünyası və həyata keçirdiyi irimiqyaslı sənət layihələri müasir musiqi tariximizin ən mühüm hadisələri sırasında yer alır.

İstərdim ki, ustadın çoxsaylı həmkarlarının, tələbələrinin yekdil fikrini ifadə edərək, sevimli müəllimimiz, Azərbaycanın Xalq artisti Fərəc Qara oğluna müraciətlə deyim: Hörmətli Fərəc Qara oğlu, Sizin kimi böyük, mötəbər ustad bizim hamımıza lazımdır. Sənətinizə, peşənizə münasibətiniz yüksək örnəkdir. Yaratdığınız, bizə heyrətamiz emosiyalar bəxş edən səslər dünyasına görə minnətdarıq. Sağlam olun, çox yaşayın, lütf, gözəllik, hikmət və dərinliklə dolu nadir, heyrətamiz musiqinizi yaratmağa davam edin.

Aprelin 25-də Azərbaycan Dövlət Akademik Musiqili Teatrında dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi Fyodor Dostoyevskinin “Utancaq qız” fantastik povesti əsasında hazırlanan eyniadlı monotamaşa nümayiş olunacaq.

Teatrdan AZƏRTAC-a bildirilib ki, səhnə əsərinin quruluşçu rejissoru Xalq artisti Cənnət Səlimova, ideya müəllifi Əməkdar incəsənət xadimi, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Əliqismət Lalayevdir.

Tamaşanın tərcüməçisi və yeganə qəhrəmanı – müamiləçi obrazının ifaçısı Azərbaycanın və Kalmıkiyanın Əməkdar artisti, “Qızıl Dərviş” və “Zirvə” mükafatları laureatı Şövqi Hüseynovdur.

Həyatın dərin qatlarındakı mənaları özündə birləşdirən səhnə əsərində zamanın qəddar qanunlarından törəyən müxtəlif hadisələr bütün çılpaqlığı ilə göstərilir.

Dövlət Turizm Agentliyi və Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının (QDİƏT) birgə təşəbbüsü ilə QDİƏT-ə üzv dövlətlərin turizm üzrə ixtisaslaşmış təhsil müəssisələrinin birinci görüşü çərçivəsində "Hökumət, akademiya və sənayenin əlaqələndirilməsi: Turizm təhsilində ən yaxşı təcrübələr" mövzusunda panel keçirilib.

AZƏRTAC xəbər verir ki, paneldə Azərbaycan Hotel Assosiasiyası İctimai Birliyinin İdarə Heyətinin sədri Eldar Əlimuradov, Ankara Hacı Bayram Vəli Universitetinin Turizm fakültəsinin professoru Yalçın Aslantürk, Rumıniya Buxarest İqtisadi Araşdırmalar Universitetinin Biznes və Turizm fakültəsinin dekanı Qabriela Tiqu, Rusiya Turizm Sferasında Beynəlxalq Əməkdaşlıq Departamentinin əməkdaşı Mixail Serov, Bolqarıstan Varna İqtisadiyyat Universitetinin nümayəndəsi Genka Rafailova çıxış ediblər.

Müzakirələr zamanı əsas əməkdaşlıq sahələrinin və tərəfdaşlıq imkanlarının müəyyən edilməsi, əməkdaşlığın təşviqində problemlər və potensial həll yollarının müzakirəsi, məzunların turizm sektorunun tələblərinə hazır olmalarını təmin etmək yolları, sənayedəki trendlərin təhlili və onların təlim proqramlarına daxil edilməsi kimi mövzular ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb.

Aprelin 23-dək davam edəcək görüş çərçivəsində "Kurikulum dizaynı: Sabahın ehtiyacları üçün turizm təhsilinin təkmilləşdirilməsi" mövzusunda panel diskussiya, həmçinin "Turizm təhsilində keyfiyyət təminatı və akkreditasiya" mövzusunda dəyirmi masa keçiriləcək.

Tədbirin ikinci günündə təşkilata üzv ölkələr arasında turizm təhsili üzrə tərəfdaşlıq imkanlarının genişləndirilməsi mövzusunda dəyirmi masanın təşkili nəzərdə tutulur.

22 Aprel-Beynəlxalq Yer Günü ilə əlaqədar Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasında “Təmiz planet-sağlam həyat” layihəsi çərçivəsində silsilə materiallar hazırlanıb.

Kitabxanadan AZƏRTAC-a bildirilib ki, materialda “Təmiz ətraf mühit və yaşıl artım ölkəsi” adlı videomaterial və biblioqrafik icmal öz əksini tapıb.

Videomaterialda ölkəmizdə ətraf mühitin sağlamlaşdırılması, yaşıllaşmanın bərpası və artırılması, su resurslarından səmərəli istifadənin və dayanıqlı enerji mənbələrinin təmin olunması üzrə layihələrin həyata keçirilməsinə, bərpaolunan enerji ilə bağlı yaxın beş ildə nəzərdə tutulan hədəflər haqqında məlumat verilib.

Materialda Ulu Öndər Heydər Əliyevin, Prezident İlham Əliyevin təmiz ətraf mühit və ekologiyanın qorunması istiqamətində söylədikləri dəyərli fikirlər, müsahibələrindən fraqmentlər təqdim edilib. Həmçinin Naxçıvan Muxtar Respublikası, işğaldan azad edilən Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarında “yaşıl enerji zonaları” elan edilməsindən, “ağıllı şəhər”, “ağıllı kənd” kimi innovativ yanaşmaların tətbiqi, ekosistemin bərpasından bəhs olunub.

Materiallarda Beynəlxalq Yer Gününün təsis edilməsi məqsədi, bu gün ilə əlaqədar olaraq həyata keçirilən tədbirlər haqqında geniş fikirlər yer alıb.

Biblioqrafik icmalda rəsmi sənədlər, “Mənəvi dəyərlər və ətraf mühitin mühafizəsi”, “Ətraf mühit haqqında infoqrafika”, “Azərbaycan təbiəti - Sözün qüdrətiylə...”, “Azərbaycan təbiəti: dünən, bu gün, sabah”, “Ətraf mühitin iqtisadiyyatı”, “Təbiətdən istifadənin iqtisadi və ekoloji əsasları”, “Təbiətdən istifadənin hüquqi əsasları”, “Ekologiya və müasir hidrosfer” və s. kimi iyirmidən çox kitabın biblioqrafik təsviri və qısa annotasiyası təqdim edilib.

Materiallar kitabxananın rəsmi saytında yerləşdirilib.

Bu gün Xalq artisti Ağahüseyn Cavadovun doğum günüdür

Milli teatr və kino sənətimizin görkəmli aktyorları sırasında Ağahüseyn Cavadov həmişə öz dəst-xətti ilə seçilib. Çox zaman epizodik rollar yaratsa da, əbədi yaddaşlara həkk olub, sevilib.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bu gün görkəmli sənətkar, Xalq artisti Ağahüseyn Cavadovun anadan olmasından 130 il ötür.

Bakının Xırdalan kəndində 1894-cü il aprelin 22-də anadan olan A.Cavadov buradakı “Səadət” məktəbində oxuyub. Əmək fəaliyyətinə isə tacir yanında köməkçi kimi başlayıb.

Aktyorluğa maraq onda yeniyetmə yaşlarından yaranıb. Hələ uşaqlıqdan səhnəyə sirli-sehrli bir aləm kimi baxır, vaxt tapan kimi gedib tamaşaları izləyirdi. Ağahüseynin bu qarşısıalınmaz arzusunun reallaşması çox gecikmir. Respublika Hərbi Komissarlığı Siyasi İdarəsinin yaratdığı teatrın tamaşalarında (“Bəxtsiz cavan”, “Ac həriflər”, “Xor-xor”, “Dursunəli və Ballıbadı”, “Molla Cəbi” və s.) oynadığı rollarla tamaşaçıların alqışını qazanıb, truppa rəhbəri Sidqi Ruhullanın diqqətini cəlb edib.

Az keçməmiş Bakı Türk Azad Tənqid-Təbliğ Teatrına dəvət alır və burada maraqlı yaradıcılıq dövrünə qədəm qoyur. 1932-ci ilin sonunda Gəncəyə köçürülərək Dövlət İşçi Dram Teatrı kimi fəaliyyətini davam etdirən həmin kollektivdə Hacı Səməd ağa (“Bəxtsiz cavan”), Giko (“Pepo”), Barxudar (“Namus”), Mintoyev (“Morqanın qohumu”) kimi rolları ilə tanınmağa başlayıb.

Sonra yenidən Bakıya qayıdıb Milli Dram Teatrında işləmiş Ağahüseyn Cavadovu xatırlayanlar onun yaratdığı və çoxu öz dövrünün “hadisəsi” kimi qiymətləndirilmiş Dəmirçi Musa, Bərbərzadə, Mirzə Salman (“Toy”, “Xoşbəxtlər”, “Nişanlı qız”), Ocaqqulu, Xosməmməd, Həmzə, İmamverdi, Oddamdı (“Almaz”, “Dönüş”, “Solğun çiçəklər”, “1905-ci ildə”, “Od gəlini”), Cəlal, Soraq kişi (“Həyat”, “Yaxşı adam”), Savalan (“Dağlar qızı”), Luka Lukiç (“Müfəttiş”), Brabansio, Qoca çoban (“Otello”, “Qış nağılı”), Petruşin (“Canlı meyit”), Popoviç (“Nazirin xanımı”), Platon, Məzarçı (“Şeyx Sənan”, “Xəyyam”) və onlarca digər rolları ilə tamaşaçıların rəğbətini qazanıb.

Aktyor sənətdə olması ilə bağlı demişdi: “İstedad anadangəlmə olur. Elə ilk dəfə səhnəyə çıxanda başa düşdüm ki, teatra həvəs göstərmək, istedad azdır. Sənətdə qalmaq üçün özünə qarşı yüksək tələbkarlıq və işdə inad göstərmək də vacibdir. Səhnədə mənim müəllimlərim Sidqi Ruhulla, Mirzağa Əliyev və Hacıağa Abbasov olmuşlar. Onlar mənə rol üzərində işləməyi, ifadə vasitələrindən peşəkarcasına istifadə etməyi öyrətmişlər”.

1938-ci ildə Moskvada keçiriləcək Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənəti ongünlüyü ərəfəsində Bakıda Musiqili Komediya Ansamblı yaradılmışdı. Bu ansambl Ümumittifaq baxışında böyük uğurla çıxış etdi. Həmin il Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrı təşkil olundu. A.Cavadov bu teatra dəvət edildi. Zəngin yaradıcılıq imkanlarına malik aktyor həmin teatrda Lütfəli Abdullayev, Aliyə Terequlova, İbrahim Hüseynov, Xalidə Hüseynova və başqa sənətkarlarla çiyin-çiyinə işlədi.

İkinci Dünya müharibəsi başlanandan sonra, 1942-ci ildə A.Cavadov Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Teatrının truppasına daxil edildi. Ömrünün sonunadək bu teatrda çalışan canlı xarakterlər ustası həmin səhnədə bir sıra maraqlı rollar ifa edib.

A.Cavadov sənətə gəldiyi ilk gündən hansı teatrda çalışmasından asılı olmayaraq, işinə məsuliyyətlə yanaşmış, zəngin aktyorluq imkanları nümayiş etdirmiş, tamaşaçılar tərəfindən həmişə alqışlarla qarşılanmışdır.

Sənətə, aktyor peşəsinə olan canıyananlığını biz A.Cavadovun kino fəaliyyətində də görürük. Aktyor cəmi on filmdə çəkilib, əksəriyyəti də epizodik rollardır. Bu rollar arasında nağıl qəhrəmanları da, inqilabdan əvvəl və müharibə dövrünün personajları da, müasir dövrümüzün müxtəlif peşə sahibləri də var.

Zaman və məkandan asılı olmayaraq, A.Cavadov personajlarından hər biri üçün orijinal oyun və danışıq tərzi, hətta yeriş axtarıb tapırdı. “Görüş” kinokomediyasından tənbəl kolxozçu Əbülfəzi unutmaqmı olar? Özbəkistan pambıqçılarının nümayəndə heyəti tərkibində azərbaycanlı həmkarlarının görüşünə gələn gənc gözəl qız Lalaya vurulan bu yöndəmsiz qocanın bütün hərəkətləri gülüş doğurur.

Görkəmli kinorejissor Ə.Atakişiyev Ağahüseyn Cavadovu dörd filmində çəkib. Bunlardan üçü – “Bir qalanın sirri”, “Sehrli xalat” və “Qərib cinlər diyarında” film-nağıllar, biri isə – “İstintaq davam edir” müasir macəra filmidir. Vaxtilə Əlisəttar müəllim bu böyük sənətkar barədə söhbətlərinin birində deyib: “Ağahüseyn Cavadov ümumxalq aktyorudur. Hələ “Bir qalanın sirri” filmindən yaradıcı qrupu öz orijinallığı və fəaliyyəti ilə heyran etmişdi. O, heç kimə oxşamırdı və heç kimi təqlid etmirdi. Xarici görünüşü ilə cəzbediciliyi ona diqqəti artırırdı. Ağahüseyn filmdə tərəf-müqabillə dialoqa elə təbii şəkildə başlayırdı ki, onu saxlayıb nəyi isə düzəliş etməyə adamın əli gəlmirdi. O, kiçik rolu belə təsvir etmir, təbii şəkildə personajın özünə çevrilirdi. Əgər fikir vermisinizsə, “Bir qalanın sirri”ndə aktyor falçının hərəkətlərində, jestlərində parlaq, nəzəri cəlb edən qorxulu detallar axtarıb tapır, amma nə tərəf-müqabillərini, nə də tamaşaçıları qorxutmağa çalışmırdı. Bu komik aktyorun qarşısında məhz tamaşaçıları güldürmək yox, bir qədər təsirləndirmək məqsədi qoymuşduq. O da bunun öhdəsindən çox məharətlə gələ bildi. Sonrakı filmlərində isə biz onu həm komik, həm də ciddi rollarda görürük. Onun yaratdıqlarının səmimiliyinə inanırıq”.

A.Cavadovun kino personajları epizodik rollar olsa da, yaşayırlar. “Qızmar günəş altında”kı anbardar Pirioğlu da, “Əhməd haradadır?” filmindəki usta Əhməd də, “O olmasın, bu olsun”dakı masabəyi də, “Şərikli çörək”dəki İsmayıl baba da, “Qərib cinlər diyarında”kı Qaraşad da tamaşaçılar tərəfindən sevilib.

Böyük sənətkar Ağahüseyn Cavadov uzun və mənalı ömür yaşayıb, 1981-ci ildə 87 yaşında vəfat edib. Onun əziz xatirəsi xalqımızın yaddaşında həmişə yaşayacaq.

Dövlət Turizm Agentliyinin tabeliyində 3 turizm təhsili müəssisəsi - ali təhsil verən bir universitet, bir orta ixtisas təhsil müəssisəsi və bir turizm peşə məktəbi fəaliyyət göstərir. 2022-2023-cü tədris ilində ali və orta ixtisas məktəblərində turizm təhsili üzrə məzunların sayı 1548 nəfər olub.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bu sözləri Dövlət Turizm Agentliyinin sədri Fuad Nağıyev Bakıda keçirilən QDİƏT-in turizm üzrə təhsil müəssisələrinin 1-ci görüşündə deyib.

O bildirib ki, məzunların 718-i subbakalavr, 715-i bakalavr, 115-i isə magistr pilləsi üzrə turizm təhsillərini müvəffəqiyyətlə başa vurublar.

"Həmçinin peşə təhsili müəssisələri tərəfindən təqdim edilən ixtisaslarda 340 nəfər məzun adını qazanıb", - deyə Fuad Nağıyev əlavə edib.