Artik (Ərtik) - İrəvan quberniyasının Alek- sandropol qəzasında, keçmiş Artik rayonunda, indi Şirak vilayətində şəhər. Vilayət mərkəzi Gümrü şəhərindən 20 km cənub-şərqdə, Alagöz dağının şimalında, dəniz səviyyəsindən 1750 metr hündürlükdə yerləşir. İlk dəfə VII əsrdə bir mənbədə adı çəkilir (427, s. 438). Qafqazın 5 verstlik xəritəsində (348, s. 20) qeyd edilmişdir. 1924-cü ilə kimi Aleksandropol qəzasına tabe idi. Erm. SSR AS RH-nin 20 oktyabr 1938-ci il ta­rixli qərarı ilə qəsəbə adlandırılmışdır. Tarixən burada azərbaycanlılar yaşamışdır. Ermənilər bu­raya 1829-1830-cu illərdə Türkiyənin Ərzurum və Qars vilayətlərindən köçürülmüşdür (427, s. 438). Ermənilər toponimin erməni dilində "kişi" mənasında işlənən "ayr" sözü ilə fars di­lində "yuxarı, yüksək" mənasında işlənən "tik" sözünün birləşməsindən əmələ gəldiyini göstə­rirlər (427, s. 438). Əvvəlcə onu qeyd edək ki, "tik" fars sözü yox, əsl Azərbaycan sözüdür. To­ponim qədim türk dilində "dağ keçidi" (359, I (1), s. 309), "dağ, dağlıq" (299, s. 55) mənasında iş­lənən "art" sözünə "-ik" şəkilçisinin artırılması ilə düzəlmişdir, "-ik" şəkilçisi qədim türk dilində məkan anlayışı bildirən İsimlərə də qoşulmuş­dur. Buna VII—XIII əsrlərə aid qədim türk abi­dələrində rast gəlinir (299, s. 660). Artik dağlıq yerdə yerləşir. Deməli, oykonimin adı əraziyə uy­ğun verilmişdir. "Ermənistan Respublikasının inzi­bati-ərazi bölgüsü haqqında" 7 noyabr 1995-ci il tarixli yeni Qanuna əsasən, Şirak vilayətinin inzi­bati ərazisinə daxil edilmişdir (416, s. 34).

Coğrafi koordinatları: 40°37' şm. e., 43°57' ş. u.

Ədəbiyyat:
1. İ.Bayramov, N.Mustafa Həqiqətin Onomastikasi, İndiki Ermənistan Respublikası ərazisində tarixi-coğrafi adların dəyişdirilməsi və saxtalaşdırılması 2021
2. Əziz Ələkbərli Qərbi Azərbaycanlıların 1988-ci il soyqırımı 2010
3. Əziz Ələkbərli Qərbi Azərbaycan abidələri 2007
4. Əziz Ələkbərli Qərbi Azərbaycanda soyqırımına məruz qalmış Toponimlərimiz
5. https://erevangala500.com/