XƏBƏRLƏR

İyulun 25-də Latviyalı tanınmış şair və yazıçı Yanis Akuratersin adını daşıyan Muzey üçün Azərbaycan Milli Xalça Muzeyi tərəfindən ərsəyə gətirilən Qarabağ qrupuna aid “Dəryanur” xalçasının təqdimatı keçirilib.

AZƏRTAC xəbər verir ki, Azərbaycanın Latviyadakı səfiri Elnur Sultanov, Latviya Parlamentinin sədri Daiga Mierina, Azərbaycan Milli Xalça Muzeyinin direktoru Əminə Məlikova tədbirdə çıxış ediblər.

Səfir E.Sultanov bildirib ki, bu il Azərbaycan ilə Latviya arasında diplomatik münasibətlərin qurulmasının 30 illiyi qeyd olunur və hazırkı tədbir ikitərəfli münasibətlərdə əlamətdar hadisədir. Səfir iki ölkə arasında mədəniyyət sahəsində həyata keçirilən əməkdaşlıqda xalça mövzusunun önəmli yer tutduğunu tədbir iştirakçılarının diqqətinə çatdırıb.

Latviya parlamentinin sədri D.Mierina bu ilin mayında ölkəmizə səfərini məmnunluqla xatırlayaraq sözügedən tədbirin əməkdaşlıq rəmzinin olduğunu və ikitərəfli mədəni əlaqələrin zənginləşdirməsinə töhfə verdiyini söyləyib.

Azərbaycan Milli Xalça Muzeyinin direktoru Ə.Məlikova rəhbərlik etdiyi qurumun fəaliyyəti barədə məlumat verib, Muzeyin gələcəkdə də latviyalı həmkarları ilə əməkdaşlıqda maraqlı olduğunu bildirib.

Qeyd edək ki, təqdimatdan əvvəl “Xalça – ev bəzəyi. Şərq–Qərb hekayəsi” mövzusunda simpozium keçirilib.

Simpoziumda çıxış edən Azərbaycan və Latviya tədqiqatçıları “Dəryanur” xalçasının ərsəyə gəlməsi, Yanis Akuraters Muzeyinin fəaliyyəti, xalçaların Latviyanın tarixi interyerlərində tutduğu yer, XIX-XX əsrlərdə Azərbaycanda yaşamış latviyalı ədibləri, xüsusilə Yanis Yaunsudrabinşin müəllifi olduğu və Azərbaycan dilinə tərcümə edilmiş “Ölüm rəqsi” kitabı, həmçinin digər mövzular barədə çıxışlar edib, fikir mübadiləsi aparıblar.

Sonda Latviyada fəaliyyət göstərən “Buta” rəqs qrupu tərəfindən Azərbaycan milli rəqsləri təqdim olunub, ölkəmizin tanınmış şairlərinin poeziyasından seçmə parçalar Latviya Milli Teatrın aktyoru Qundars Qrasberq tərəfindən latış dilində səsləndirilib.

Portuqaliyanın Braqa şəhərində III Beynəlxalq Teatr Festivalı keçirilib. Avrasiya Teatrlar Birliyi, Portuqaliya Mədəniyyət Nazirliyi, CTB (Comphania de Teatro de Braga) və Braqa Şəhər Bələdiyyəsinin birgə keçirdiyi festivalda 8 ölkədən teatr kollektivləri iştirak edib. Festivalda ölkəmizi Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi və Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyətinin dəstəyi ilə Gəncə Dövlət Milli Dram Teatrı təmsil edib.

Nazirlikdən AZƏRTAC-a bildirilib ki, yaradıcı kollektiv rejissor Tural Vaqifoğlunun quruluşunda Ejen İoneskonun “Kral ölür” tamaşasını uğurla nümayiş etdirib. Əsərində rolları Əməkdar artistlər Elxan Yunis, İlham Hüseynov, Sevda Orucova, Kəmalə Məmmədova, aktyorlar Güntəkin Mehdiyeva və Ruslan Hüseynov canlandırıblar.

Münsiflər heyətinin qərarına əsasən, Gəncə teatrı “Ən yaxşı tamaşa geyimi” nominasiyasında qalib elan edilib və festivalın Qran-pri mükafatına layiq görülüb.

Özünün də etiraf etdiyi kimi, o, səhnəyə çıxanda hələ uşaqlıq illərindən gələn sehrin əlamətlərini hiss edir. Dirijor deyir ki, çıxışları zamanı bəzən xəyalında canlanan hissləri cilovlaya bilmir.

Həmsöhbətimiz Bakı Musiqi Akademiyasının və Köln Ali Musiqi Məktəbinin məzunu, Adana Çukurova Universitetinin Dövlət Konservatoriyasının müəllimi və orkestrinin dirijoru, Mersin Şəhər Orkestrinin dirijoru, skripka ifaçısı Valid Ağayevdir.

Valid Ağayev AZƏRTAC-a yaradıcılıq yolundan danışıb və gələcək planlarını bölüşüb.

- Valid müəllim, dirijora verilə biləcək ən qəribə sual hansıdır?

- Ən qəribə sual budur: "Dirijor nə üçündür?" (Gülür.) Amma mənim bu suala ətraflı cavabım var. Hesab edirəm ki, dirijor səhnədə son klassisizm dövründən başlayaraq orkestr əsərlərinin ifası üçün lazım olub. Məsələn, barokko musiqisində dirijora ehtiyac yoxdur - orada hər şey ahəngdar və üzvi şəkildə tərtib olunub. Aydındır ki, kimsə səhnəni idarə etməlidir, lakin bu rol üçün klavesin və ya orkestrin birinci skripka ifaçısı tamamilə uyğundur. Yeri gəlmişkən, dirijor çubuğundan istifadə edən ilk tam hüquqlu dirijorlardan biri 1820-ci illərin əvvəllərində Lüdviq Şpor olub.

- Siz skripkadan bəhs etdiniz, gəlin, bu haqda ətraflı danışaq. Uşaqlıqda Bethovenin 9-cu Simfoniyasını dinlədikdən sonra bütün alətlərdə ifa etməyi öyrənmək istədiniz, lakin skripkanı seçdiniz. Niyə? Axı orkestri əvəz edə biləcək alət royal hesab olunur.

- Düzdür, amma skripkanı mən seçməmişəm. Mən elə royalı seçirdim. Lakin anam skripkada israr etdi, buna görə də bu gün ona inanılmaz dərəcədə minnətdaram. Anam piano ifaçısıdır. Onun özü sonradan mənim bitirdiyim Bülbül adına indiki xüsusi musiqi məktəbinə daxil olanda, gələcək skripka üzrə professorum Tahir Atakişiyev həqiqətən də onu skripka sinfinə qəbul etmək istəyirdi. Lakin babam təkid edirdi ki, anam piano sinfinə getsin. Anam da bu istəyi mənim vasitəmlə həyata keçirdi. Amma Bülbül adına məktəbdə “Ümumi fortepiano” fənni var idi və mən, demək olar ki, fortepiano ixtisası üzrə təhsil alanlarla bərabər gedirdim. Bu aləti çox sevirəm. Artıq 4-cü sinifdən skripkaya daha çox diqqət yetirirdim.

- Niyə ananızın skripkada israr etdiyinə görə minnətdarsınız?

- Çünki bu alət məni solo və kamera ifası üçün heyrətamiz əsərlərlə tanış etməklə yanaşı, orkestrin repertuarına da bələd oldum. Yəni, mən dirijor olaraq bu prosesə orkestrdə əyləşmiş skripka ifaçısı prizmasından da yanaşıram.

- Necə düşünürsünüz, fortepiano sinfini bitirib yenə də dirijor olardınız, yoxsa taleyiniz başqa cür olardı?

- Çox çətin sualdır... Mən əminliklə cavab verə bilmərəm. Çünki pianoçu kimi taleyimin necə olacağını bilmirəm. Lakin mən məhz orkestrdə işlədiyim üçün dirijor oldum və hiss etdim ki, başqasının traktovkasını ifa etmək mənim üçün çox çətindir. Çünki fiziki olaraq nəfəsim kəsilirdi. Özüm üçün qərara gəldim ki, dirijor olmalıyam. Təəssüf ki, özünü hamıdan üstün tutan dirijorlar da az deyil. Mən elə deyiləm, orkestr ilə vəhdətdə olmağa çalışıram. Dirijor və orkestri vahid bir orqanizmdə birləşdirməyi qarşıma məqsəd qoymuşam.

- Siz təhsil almaq üçün Kölnə getməyə qərar verdiniz. Niyə məhz oraya?

- Köln mənə yaxın dostum, gözəl dirijor Fuad İbrahimov tərəfindən tövsiyə olundu, buna görə ona çox minnətdaram. Mən qeydiyyata düşməyə hazırlaşdığım vaxt o, orada təhsilini bitirirdi.

- Təhsil aldığınız müddətdə Attendorn Kamera Orkestrinin dirijoru və bədii rəhbəri olmusunuz. Şərqdən gələn insan kimi alman musiqiçiləri ilə çalışmaq necə idi?

- Bu, çox spesifik bir orkestrdir, əksəriyyəti həvəskarlardan ibarətdir. Orada sözün əsl mənasında bir neçə peşəkar musiqiçi var idi. Bu cür kollektivlərə xüsusi yanaşma lazımdır, çünki onlar peşəkar deyillər, texniki imkanları peşəkar orkestrlərdəki kimi deyil, biz həftədə bir dəfə, konsertlər öncəsi isə bir qədər daha çox məşq edirdik. Təbii ki, bəzən şərqli duyğularıma qərq olurdum. (Gülür.) Elə vaxt olurdu ki, onlara deyirdim: “Gəlin, bunu belə etməyə çalışaq, və ya iki dəfə daha tez ifa edək!” Onlar da mənə cavab verirdilər: “Valid, unutma ki, biz Berlin Filarmonik Orkestri deyilik...” Amma sizə deyim ki, peşəkar musiqiçilərin dəstəyi ilə, artıq bizim yaradıcı birliyimizin sonuna doğru, pandemiyadan əvvəl, onlarla çətin proqram hazırlamışdıq. Türkiyəyə işləməyə dəvət aldığım üçün bu orkestrlə vidalaşmalı oldum. Lakin orada başlatdığım bəzi Azərbaycan ənənələri qalıb. Onları həmyerlimiz Anar İbrahimov davam etdirir. Ona bu sahədə uğurlar arzulamaq istəyirəm.

- Bu təcrübə sizə nə verdi?

- Bir çox şeyi! Bu, dirijor olmaq istəyən bir şəxs üçün bacarıqlarını təkmilləşdirmək baxımından inanılmaz təcrübə və möhtəşəm fürsət idi. Bu, ilk növbədə, mənə hər bir orkestrə fərdi yanaşmanın nə qədər vacib olduğunu anlamağa imkan verdi. Çünki hamı üçün yazılı qanun yoxdur. Sonrakı təcrübəm göstərdi ki, peşəkar qruplar üçün də belə bir qanun yoxdur. Onların hamısı tamamilə fərqlidir.

- Yanaşma ilə bağlı söhbətə davam edərək... Siz tez-tez xarici ansambllarda qonaq dirijor olmusunuz. Konkret olaraq orkestrdən danışırıqsa, ümumiyyətlə musiqidə milliyyət məsələsi nə dərəcədə önəmlidir?

- Milliyyətin önəmi var. Hətta deyərdim ki, bəlkə də milliyyətdən çox mentalitetin. Bu günə kimi alman, Azərbaycan, türk, qazax, Ukrayna və bir ispan kollektivi ilə işləmişəm. Təbii ki, fərq var. Nizam-intizam, dirijora münasibət, səs, orkestrdə yerləşdirməyə yanaşma və sairə.

- Bu siyahıda sizin üçün ən çətin və ən rahat harada olub?

- Mənim üçün ən çətini təhsil aldığım müddətdə Almaniyanın “Philharmonie Südwestfallen” qrupu ilə oldu. Ən rahatı isə Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri ilə. Baxmayaraq ki, ən mürəkkəb onlarla olacağını gözləyirdim.

- Niyə?

- Bu, mənim həmin orketsrlə dirijor kimi ilk əməkdaşlıq təcrübəm idi. Düzünü deyim ki, çox həyəcan keçirirdim. Çünki birincisi, orkestrin məni dirijor kimi necə qəbul edəcəyini bilmirdim. İkincisi, mən əvvəllər Dövlət Kamera Orkestrində çalışmışam və hər halda, biz rəqabət aparan kollektivlər idik. İndi də Dövlət Kamera Orkestrinin yetirməsi Dövlət Simfonik Orkestrinə dirijorluq etməlidir... Lakin mən orkestrin kollektivinə və konsertmeysteri Şəhla xanım İbrahimovaya çox minnətdaram. Yaradıcılıq üçün çox zəruri olan bu sehrə sahib olacağımızı ümumiyyətlə gözləmirdim. Lakin hər şey qaydasında oldu. Mən inanılmaz dərəcədə xoşbəxt idim. Çoxdandır ki, bu cür rəngarəng emosiyalar yaşamamışdım.

- Türkiyə orkestri ilə əməkdaşlığınız necə oldu?

- Bu, fantastik bir hekayə idi. O vaxt mən artıq Türkiyədə işləyirdim - tələbə orkestrimlə konsertlərə dirijorluq edirdim. 2022-ci ilin iyul ayında İstanbul Dövlət Simfonik Orkestri ilə iki konsertə dirijorluq etməli olduğum Maltada keçirilən musiqi festivalına dəvət aldım, lakin texniki səbəblərə görə bu orkestr son anda, sözün əsl mənasında iki həftə əvvəl, iştirakdan imtina etmək məcburiyyətində qaldı. Mən də festivalın təşkilatçılarına rəhbərliyi ilə tanış olduğum Adana Çukurova Dövlət Simfonik Orkestri (CDSO) haqqında danışdım. Bunun fantastika olduğunu düşünurdüm, amma yenə də onlardan iki həftə ərzində qarşıdan gələn festival üçün hazırlaşa biləcəklərini soruşdum. Siz buna inanmayacaqsınız - onlar bunu bacardılar! Nəticədə məşq etmək üçün cəmi iki günümüz var idi. Biz iki böyük konsert verdik. Proqramımızda Şubertin “Yarımçıq Simfoniyası” və Bethovenin 4-cü Simfoniyası var idi. Beləliklə, mənim onlarla Maltada iki uğurlu konsertim oldu, ondan sonra bu orkestrin daimi dəvət olunan dirijoru oldum.

- Bu yaxınlarda paytaxtda üçüncü Bakı Piano Festivalı çərçivəsində orkestr və uşaq pianoçuların iştirakı ilə çıxışınız olub. Bu barədə danışın.

- Əvvəlcədən konsert dirijorsuz planlaşdırılıb. Lakin orkestr yenə də dirijorun olmasında israr edib və festival rəhbərliyi mənə müraciət edib. Razılaşdığım üçün çox şadam. Mən dirijorun təkcə uşaq solistləri ilə ən yaxşı ansambl üçün orkestrə görə deyil, həm də ünsiyyət üçün uşaqların özlərinə nə qədər lazım olduğunu gördüm, çünki onlar gözləri ilə etibar edə biləcəkləri, əsas siqnalı ala biləcəkləri, yardım üçün kimə müraciət edə biləcəkləri birini axtarırlar. Başa düşdüm ki, bu, onlara səhnədə çox böyük lazımi sakitlik faizini verir. Uşaqlar çox gözəl idi! Xüsusilə bir oğlan, Hüseyn Niftəliyevin (autizm sindromlu oğlan musiqiçi - müəllif) ifasını qeyd etmək istərdim. O, birinci Bakı Piano Festivalında (2022-ci il – red.) mən uşaq konsertinə dirijorluq edəndə də çıxış edirdi, həmin vaxt onun əsəri bu dəfəkindən qat-qat asan idi. Bu oğlanın iki ildə nə qədər böyüdüyü məni heyrətləndirdi. Valideynlərinə və müəllimlərinə təşəkkür edirəm. Əlbəttə ki, bütün digər uşaqlara da afərin deyirəm.

- Bildiyimə görə, Türkiyədə də uşaqlarla birlikdə çıxış etmisiniz …

- Çalışdığım Adana Konservatoriyasının direktoru, həmyerlimiz Ülviyyə Akbaş-Aslanovanın təşəbbüsü ilə may ayında gənclər orkestrimizin istedadlı uşaqları ilə birgə konserti baş tutdu. Bu yaxınlarda biz CDSO müdiriyyəti ilə görüşdük və gələn il ən azı iki birgə gənclər və uşaq layihəsi planlaşdırırıq; biri aprelin 23-də Türkiyədə Uşaqların Müdafiəsi Günü, digəri isə mayın 19-da Atatürkü Anma, Gənclər və İdman Günündə keçiriləcək. Gənclərlə işlədiyim üçün çox xoşbəxtəm.

- Səhnədə uşaq olanda özünüzü necə hiss edirsiniz? Duyğularınıza təsir edirmi?

- Bəli, əlbəttə. Dərhal üzümdə bir təbəssüm yaranır. Uşaqlar daha təmiz enerjiyə malikdirlər. Onlar eyni notları ifa edirlər, hər şey çox səliqəlidir, amma... onlardan fərqli bir enerji gəlir.

- Valid müəllim, söhbətimizin lap əvvəlində dirijorla orkestri vəhdət halında birləşdirmək məqsədinizdən bəhs etdiniz. Nəyi xəyal edirsiniz?

- Əfsanəvi skripka ifaçısı Şlomo Mintsin mənə tövsiyə etdiyini öyrənməyi xəyal edirəm. Onunla Astanada konsertimiz oldu. Bu skripkaçı ilə eyni səhnəni bölüşmək xoşbəxtliyi ilə yanaşı, mənim üçün ən dəyərli və unudulmaz hadisələrdən biri də onunla ünsiyyətdə olduğum günlərdir. Şlomo Mints mənə dedi: “Valid, siz “oraya”, bəstəkarın yanına, Tanrı ilə görüşə getməyi öyrənməlisiniz. Geri qayıtmağı da unutmamaq lazımdır. Amma bu, çox təhlükəlidir, çünki geri qayıtmaya bilərsən...” O, Klaudio Abbadonu (görkəmli italyan opera və simfonik dirijoru və musiqi xadimi – müəllif) misal çəkdi. Şlomo Klaudio Abbadonun dirijorluq etdiyi Alban Berqin "Votstsek" operasında olub. Tamaşadan sonra o, dostunu və həmkarını təbrik etmək üçün soyunub-geyinmə otağına enib. Abbado özündə deyildi, bədəni sözün əsl mənasında gərilmişdi... Lakin iki saatdan sonra özünə gəldi. Yəni, o “orada” olub, sonra geri dönüb. Bax, mənim musiqi ilə bağlı əsl xəyalım budur – belə tərzi öyrənmək. Çünki bu, inanılmaz nəticələr verən sehrdir!

“İçərişəhər” Dövlət Tarix-Memarlığı Qoruğu İdarəsinin təşəbbüsü ilə yaradılan Tarixi Abidələrin Bərpası Məktəbi (Mak’TAB) UNESCO-nun himayəsi altında fəaliyyət göstərən Asiya və Sakit Okean Regionu üçün Ümumdünya İrs Təlim və Tədqiqat İnstitutunun təsis etdiyi beynəlxalq müsabiqənin qalibi olub.

Qoruq İdarəsindən AZƏRTAC-a bildirilib ki, “Ümumdünya İrs Təhsilində İnnovativ Nümunələr üçün Qlobal Mükafatlar” müsabiqəsinin “Star of Discovery” kateqoriyası üzrə mükafata layiq görülən Mak’TAB, dünya üzrə 100-dən çox iştirakçı arasından seçilib.

Mükafatın təqdimetmə mərasimi Hindistanda UNESCO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin 46-cı sessiyası çərçivəsində təşkil olunan tədbirdə baş tutub. Bununla yanaşı, eyni tədbirdə Tarixi Abidələrin Bərpası Məktəbi ilə bağlı təqdimat keçirilərək, Mak’TAB qonaqlara “Nümunəvi keys” qismində göstərilib.

Mak’TAB “İçərişəhər” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsi, Mədəniyyət Nazirliyi, Elm və Təhsil Nazirliyi, Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi, Dövlət Turizm Agentliyi və Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universiteti tərəfindən həyata keçirilən birgə işlərə dəstək göstərmək məqsədilə yaradılıb. Tarixi Abidələrin Bərpası Məktəbi Azərbaycanda bərpaçıları təlimə cəlb edərək, onlara tarixi abidələrin bərpası istiqamətində əlavə biliklər verir.

Qeyd edək ki, Ümumdünya İrs Təhsilində İnnovativ Nümunələr üçün Qlobal Mükafatlar (“Global Awards for World Heritage Education Innovative Cases – AWHEIC) 2022-ci ildə Ümumdünya İrs Konvensiyasının 50-ci ildönümünü qeyd etmək məqsədilə təsis olunub. Müsabiqənin əsas təşkilatçısı Çin Xalq Respublikasının UNESCO üzrə Milli Komissiyasıdır. Məqsəd dünya üzrə xüsusi əhəmiyyətə malik irs təhsili nümunələrini seçmək və qlobal irs təhsili üzrə peşəkarların dialoqu və təcrübə mübadiləsi üçün beynəlxalq platforma təmin etməkdir.

Dövlət Turizm Agentliyinin tabeliyindəki "Şahdağ” Turizm Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə Quba, Qusar və Xaçmaz rayonlarından olan 100-ə yaxın Vətən müharibəsi şəhidlərinin ailə üzvləri üçün növbəti tədbir keçirilib.

Turizm Mərkəzindən AZƏRTAC-a bildirilib ki, sosialyönümlü tədbir çərçivəsində şəhid ailələri üçün kompleks ərazisinə ekskursiya təşkil edilib, müxtəlif attraksionlardan, kanat xətlərindən istifadə imkanı yaradılıb, o cümlədən interaktiv oyunlar keçirilib, musiqili-əyləncəli proqramlar təşkil edilib.

Tədbirin keçirilməsinin məqsədi 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycanın ərazi bütövlüyü, müstəqilliyi və suverenliyi uğrunda canlarını qurban verən qəhrəmanların övladlarını sevgi və qayğı ilə əhatə etməkdir.

Mədəniyyət nazirinin müavini Səadət Yusifovanın rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti Hindistanın paytaxtı Nyu-Dehli şəhərində keçirilən UNESCO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin 46-cı sessiyasında fəal iştirak edir.

Nazirlikdən AZƏRTAC-a bildirilib ki, sessiya çərçivəsində iyulun 24-də S.Yusifova ICESCO-nun təşkil etdiyi "İslam dünyasının irsi" adlı paralel tədbirin açılışında çıxış edib. O, ölkəmizin mədəni irsi, işğaldan azad olunmuş ərazilərdə dağıdılmış mədəni mirasın dövlətimiz tərəfindən sürətli bərpası, Azərbaycanın bu ilin noyabr ayında ev sahibliyi edəcəyi COP29 çərçivəsində təşəbbüsləri haqqında geniş məlumat verilib. İslam İrsi Komitəsinin 12-ci sessiyasının 2024-cü ilin oktyabr ayında "İslam dünyasının mədəniyyət paytaxtı" elan edilmiş Azərbaycanın qədim Şuşa şəhərində keçiriləcəyi diqqətə çatdırılıb. Dünya irsi xəzinəsinə misilsiz incilər bəxş etmiş İslam dünyasında mədəni mirasın daha yaxşı qorunması və inkişafı işində ICESCO-nun İslam İrs Komitəsinə uğurlar arzulanıb.

Açılış mərasimində UNESCO baş direktorunun müavini, Beynəlxalq Mədəni İrsin Öyrənilməsi və Tədqiqi Mərkəzinin (ICCROM) direktoru, Mədəni İrs üzrə Ərəb Regional Mərkəzinin direktoru və ICESCO-nun İslam İrsi Komitəsinin rəhbəri də çıxış edib.

46-cı sessiya çərçivəsində ölkəmizin nümayəndə heyəti bir sıra ikitərəfli görüşlər də keçirib. UNESCO baş direktorunun mədəniyyət məsələləri üzrə müavini, Afrika Dünya İrsi Fondunun icraçı direktoru, eləcə də tərəf ölkələr olan Vyetnam xarici işlər nazirinin müavini, Belarusun ətraf mühit nazirinin birinci müavini, Avstriya Xarici İşlər Nazirliyinin mədəniyyət üzrə idarəsinin baş katibi, Bəhreyn mədəniyyət nazirinin müavini, Şri-Lanka nümayəndə heyəti, İspaniya nümayəndə heyəti və digər rəsmilərlə keçirilmiş görüşlərdə ikitərəfli münasibətlərin gündəliyi müzakirə edilib. Mədəni irsin iqlim dəyişikliklərinin mənfi təsirlərindən qorunması istiqamətində təşəbbüslər, o cümlədən Azərbaycanın COP29-a ev sahibliyi çərçivəsində mədəniyyət istiqaməti üzrə nəzərdə tutulan tədbirlər və təşəbbüslər barədə məlumat verilib.

Bakıdakı Ukrayna Mədəniyyət Mərkəzində Azərbaycan ədəbiyyatının ukraynalı tərcüməçi və tədqiqatçısı, şair Mıkola Miroşnıçenko və Ukrayna ədəbiyyatının azərbaycanlı tərcüməçisi, şair Abbas Abdullanın xatirəsinə həsr olunmuş ədəbi-bədii axşam keçiriləcək.

Bu barədə AZƏRTAC-a Ukrayna-Azərbaycan layihələrinin kuratoru, Ukrayna-Türk Mərkəzinin həmtəsisçisi, eləcə də tədbirin moderatoru Marına Qonçaruk məlumat verib.

Ədəbi-bədii axşam iyulun 25-də Ukrayna Xalq deputatı Sergey Naqornyakın dəstəyi ilə keçiriləcək. Tədbirdə Azərbaycanda Ukrayna Qadınları Birliyinin sədri Lidiya Əliyeva-Şestak, ədəbiyyatşünaslar, Abbas Abdullanın ailəsinin nümayəndələri çıxış edəcəklər.

Tədbirin təşkilatçıları ikitərəfli münasibətlərə töhfə verən görkəmli şəxsiyyətlər, xüsusilə Nəsimi, Nizami, Məhsəti Gəncəvi, Füzulini ukraynalı oxucular üçün kəşf etmiş Mıkola Miroşnışenko haqqında məlumatın yayılmasının əhəmiyyətini qeyd edirlər.

AZƏRTAC Azərbaycanın sənətkarları haqqında məqalələr silsiləsini davam etdirir. Növbəti həmsöhbətimiz naxçıvanlı xalça ustası, Şahbuz rayonu Aşağı Qışlaq kəndindəki Mədəniyyət evinin direktoru Mətanət Məhərrəmovadır.

Mətanət xanım artıq 17 ildir ki, xalçatoxuma sənəti ilə məşğuldur, rəhbərlik etdiyi müəssisədə xalçaçılıq dərnəyinin açılması təşəbbüsü ilə çıxış edib. Milli dəyərlərin qorunub saxlanılmasında xidmətlərinə görə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri Komitəsinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilib.

Həmsöhbətimiz ömrünü qədim xalçatoxuma sənətinin yaşadılması və inkişafına həsr edib. Onun bu sənətə həvəsi hələ uşaqlıq illərində başlayıb. Mətanət xanım deyir: “Kiçik yaşlarımda nənəmin və anamın xalçaları necə toxuduğuna heyranlıqla baxırdım. Bu, mənim üçün əsl əyləncə idi. İllər keçdikcə, xalçaçılığın sirlərini və sehrini özündə saxlayan iplərə, naxışlara aşiq olduğumu başa düşdüm”.

Bundan başqa, Mətanət xanım bir vaxtlar Aşağı Qışlaq kəndinin tanınmış xalçatoxuyanı Südabə Məhərrəmovanın gəlini olub və bu sənətə daha da dərindən nüfuz edib. Həmsöhbətimiz xalçaçılıq sənətini qoruyub saxlamağı və gələcək nəsillərə çatdırmağı qarşısına məqsəd qoyub. O, bu məqsədlə 2007-ci ildə Mədəniyyət evində xalçaçılıq dərnəyi açıb.

“Kursun yaradılması təşəbbüsüm müsbət qarşılandı və artıq 17 ildir ki, uşaqlara bu qədim sənəti öyrədirəm”, – deyə ustad bildirir. Onun sözlərinə görə, bir xalçanın ərsəyə gətirilməsi üçün üç aya yaxın vaxt lazımdır. Mətanət xanım bunu təfərrüatı ilə izah edir: “Xalça hazırlamaq üçün təkcə xüsusi alətlər deyil, həm də lazım olan iplər, dəzgah, arğaclar və mil, qayçı kimi digər əşyalar lazımdır. Əvvəlcə yun yuyulur, daranır və iplər əyirilir, sonra onlar rənglənir. İplər hazır olduqda, dəzgah quraşdırılır. Heyranedici naxışların yaradılması onların düzgün seçilməsini və hər bir ilmənin dəqiq icrasını tələb edir. Xalçaçılıq böyük səbir istəyən bir sənətdir”.

Yeni işin nəticəsinin nə olacağı ilə bağlı fikirlər ustaya güc və ilham verir. Xalça ustası əlavə edir: “Yeni bir sənət əsəri yarada bilmək haqqında düşünəndə, bütün çətinliklər əhəmiyyətsiz görünür”.

Həmsöhbətimizin və onun yetirmələrinin əlləri ilə yaradılmış hər bir xalça xalqımızın mədəniyyətini, zövqünü, dərin köklərini əks etdirir.

Ustadın fikrincə, Naxçıvan xalçaları uzunsov forması, həndəsi və nəbati naxışlardan istifadə olunması ilə seçilir. Onların əsas xüsusiyyəti dar bir zolağın yerləşdirilməsidir.

Mətanət xanım xalçaçılığın gənclər arasında təbliği istiqamətində də fəal iş aparır. O deyir: “Mədəniyyətimizin bu istiqamətini yaymaq və gənclərin xalçatoxuma sənətinə marağını artırmaq üçün əlimizdən gələni edirik. Çalışırıq ki, gənc nəsil xalqımızın keçmişini, adət-ənənələrini unutmasın”.

Xalça ustası hesab edir ki, xalçaçılıq ölkənin mədəni irsinin qorunmasında mühüm rol oynayır. O, sözlərinə yekun vuraraq deyir: “Xalça Azərbaycan mədəniyyətinin klassik nümunələrindən biridir. Bu, əcdadlarımızın bizə qoyub getdiyi dəyərdir, xatirədir, sənət əsəri və mirasdır”.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2022-ci il 22 iyul tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının 2022–2026-cı illərdə sosial-iqtisadi inkişaf Strategiyası”nın Tədbirlər Planında “Mədəniyyət və Yaradıcı Sənayelərin (MYS) dinamik inkişafının təmin edilməsi və bu sahədə ixrac potensialının gücləndirilməsi” fəaliyyət istiqaməti üzrə yer alan məsələlərdən biri MYS sahəsində kadr potensialının inkişaf etdirilməsidir.

Tədbirlər planında sözügedən fəaliyyət istiqaməti üzrə öz əksini tapan “Müasir və rəqabətli MYS sahələrinin tələblərinə uyğun sertifikat proqramlarının və xaricdə təhsil üçün xüsusi təqaüd proqramının yaradılması” tədbiri ilə əlaqədar Mədəniyyət Nazirliyi əsas icraçı qurum olaraq müəyyənləşdirilib.

Nazirlikdən AZƏRTAC-a bildirilib ki, “Mədəniyyət və yaradıcı sənayelər üzrə xüsusi Təqaüd Proqramı” çərçivəsində “Təhsil alacaq şəxslərin seçilməsi meyarları, prosedurları və təhsilin maliyyələşdirilməsi Qaydaları” Mədəniyyət Nazirliyi Kollegiyasının qərarı ilə təsdiq olunub.

Təqaüd proqramı çərçivəsində bakalavriat səviyyəsi üzrə xaricdə təhsil, magistratura səviyyəsi üzrə xaricdə təhsil, xaricdə keçirilən qısamüddətli təlim, kurs və proqramlar (o cümlədən distant (məsafədən) formada) üzrə təhsil və Azərbaycan Respublikası ərazisində keçirilən qısamüddətli təlim, kurs və proqramlar üzrə təhsil seçimləri mümkündür.

MYS üzrə xaricdə təqaüd proqramı çərçivəsində 60 nəfər tələbənin təhsil alması, 1000 nəfər sahə üzrə mütəxəssisin sertifikatlaşdırılması, eləcə də tədris mərkəzinin yaradılması və hər il ən azı 100 gəncin təhsilə cəlb edilməsi, sahə üzrə tədris olunan ixtisasların sayının 10 faiz artırılması və məzmununun yaxşılaşdırılması nəzərdə tutulur.

Təqaüd proqramı audiovizual (musiqi, kino, o cümlədən animasiya, videoqrafiya və fotoqrafiya), dəb sənəti, dizayn, kuratorluq, memarlıq, tədbirlərin təşkili, mədəni və yaradıcı sahə üzrə menecment, nəşriyyatlarla işin təşkili, oyun sənayesi, teatr, komediya və performans və yaradıcı texnologiyalar sahələri üzrə ixtisaslaşma istiqamətlərini əhatə edir.

Proqrama yaradıcı potensialını inkişaf etdirmək istəyən yaşı 15-dən yuxarı şəxslər müraciət edə bilərlər.

Qeyd edək ki, təqaüd proqramı üzrə müsabiqəyə müraciət qaydası, proqram iştirakçılarının seçimi ilə bağlı meyar və prosedurlar haqqında ətraflı məlumat yaxın vaxtlarda nazirliyin rəsmi internet informasiya ehtiyatlarında yerləşdiriləcək.

İyulun 27-də saat 16:00-da Bakı Gənclər Mərkəzində əfsanəvi xoreoqraf-baletmeyster Roza Cəlilova ilə görüş keçiriləcək.

AZƏRTAC xəbər verir ki, görkəmli xoreoqraf, “Şərəf” və “Şöhrət” ordenləri kavaleri, Azərbaycanın Xalq artisti Roza Cəlilova ilə yaradıcı görüşün təşkilatçısı İRƏLİ ictimai birliyidir. Ustadın 95 illiyinə həsr olunmuş tədbir Bakı Gənclər Mərkəzi, Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyi və Azərbaycan Gənclər və İdman Nazirliyinin dəstəyi ilə keçirilir.

Görüşün proqramında Roza Cəlilova ilə söhbət və rəqs nömrələri nəzərdə tutulub.

Roza Cəlilova 1929-cu il mayın 17-də Qubada dünyaya göz açıb. 1947-ci ildə Bakı Xoreoqrafiya Məktəbinin klassik şöbəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirib. İki il Azərbaycan Opera və Balet Teatrının balet truppasında işləyib. 1949-cu ildə ovaxtkı bədii şuranın icazəsi ilə Üzeyir Hacıbəyli tərəfindən yaradılmış Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının Mahnı və Rəqs Ansamblına keçib. 1965-1975-ci illərdə bu ansamblın rəqs qrupuna rəhbərlik edib. Uzun illər xoreoqraf işləyib. 1988-ci ildə bu günə kimi parlaq fəaliyyətini davam etdirən “Gülüstan” mahnı və rəqs ansamblı yaradıb. Roza Cəlilova 30 ildən artıq müddətdə Azərbaycanı Kanada, Çin, ABŞ, Avropa ölkələri, Türkiyə, İraq, Efiopiya, Mərakeş və digər dövlətlərdə keçirilən beynəlxalq festivallarda təmsil edib.