İstisu - İrəvan quberniyasının Şərur-Dərələyəz qəzasında, keçmiş Paşalı (Vayk) rayonunda kənd, indi Vayotsdzor vilayətində şəhər. Arpa çayının yanında, İrəvan şəhərindən 173 km məsafədə yerləşir. Kəndin adı tarixi mənbələrdə XIII əsrdə çəkilsə də, burada VII əsrə aid tikililərin qalıqları vardır (422, s. 94). 1961-ci ildə geniş tikinti işləri aparılaraq şəhər statusu almış və kurort şəhəri kimi fəaliyyət göstərməkdədir. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir (348, s. 105). Burada 1831-ci ildə 114, 1886-cı ildə 117, 1897-ci ildə 163, 1904-cü ildə 214, 1914-cü ildə 235, 1916-cı ildə 200 nəfər yalnız azərbaycanlı yaşamışdır (415, s. 90-91,158-159). 1918-ci ildə kənd erməni silahlı birləşmələrinin təcavüzünə məruz qalmış, sakinləri deportasiya olunmuşdur. Yalnız indiki Ermənistan ərazisində sovet hakimiyyəti qurulandan sonra - 1920-ci ildə kəndi tərk edən azərbaycanlılardan sağ qalanlar doğma yurdlarına qayıda bilmişdir. Burada 1922-ci ildə 118, 1926-cı ildə 60, 1931-ci ildə 215 nəfər yalnız azərbaycanlı yaşamışdır (415, s. 90-91, 158-159). 1940-cı illərdə İran və Türkiyədən köçürülüb gətirilən ermənilər burada yerləşdirilmişdir. 1959-cu ildə 329, 1970-ci ildə 627 nəfər azərbaycanlı və erməni yaşamışdır. Şəhərdə yaşayan azərbaycanlılar 1988-ci ilin noyabr ayında tarixi-etnik torpaqlarından deportasiya olunmuşdur. Hazırda şəhərdə yalnız ermənilər yaşayır. Toponim yerdən təbii şəkildə, isti formada çıxan mineral su adından əmələ gəlib, "isti" və "su" komponentlərindən ibarətdir. Hid- rotoponimdir. Yaşayış məntəqəsinin adı erməni dilinə kalka edilərək "Cermuk" adlandırılmışdır. "Ermənistan Respublikasının inzibati-ərazi bölgüsü haqqında" 7 noyabr 1995-ci il tarixli yeni Qanuna əsasən, Vayotsdzor vilayətinin inzibati ərazisinə daxil edilmişdir (416, s. 169).
Coğrafi koordinatları: 39°51' şm. e., 45°41' ş. u.
Ədəbiyyat:
1. İ.Bayramov, N.Mustafa Həqiqətin Onomastikasi, İndiki Ermənistan Respublikası ərazisində tarixi-coğrafi adların dəyişdirilməsi və saxtalaşdırılması 2021
2. Əziz Ələkbərli Qərbi Azərbaycanlıların 1988-ci il soyqırımı 2010
3. Əziz Ələkbərli Qərbi Azərbaycan abidələri 2007
4. Əziz Ələkbərli Qərbi Azərbaycanda soyqırımına məruz qalmış Toponimlərimiz
5. https://erevangala500.com/