Yamancalı - İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında, keçmiş Qəmərli (Artaşat) rayo­nunda, indi Ararat vilayətində kənd. Vilayət mərkəzi Artaşat (Qəmərli) şəhərindən 10 km şimalda, İnəkli kəndinin yanında, dəniz səviy­yəsindən 895 m hündürlükdə yerləşir. "İrəvan əyalətinin icmal dəftəri"ndə "Yamandı" kimi qeyd edilmişdir (143, s. 101). Erməni ədəbiyya­tında kəndin 1897-ci ildə salındığı göstərilmiş və əhalinin sayı da 1897-ci ildən hesablanmış­dır (416, s. 68). Lakin bu, həqiqəti əks etdirmir. 1728-ci il tarixli "İrəvan əyalətinin icmal dəftə­rində kəndin adı "Karni" və Vedi nahiyələrinə daxil olan kəndlərin tərkibində "Yamandı" for­masında əksini tapmış, kəndin gəlirinin 5000 ağçadan ibarət olduğu göstərilmişdir (143, s. 101). 1932-ci ildə İrəvanda erməni dilində çap olunmuş Z.Qorqodyanın "1831-1931-ci illərdə sovet Ermənistanının əhalisi" kitabında 1831-ci, 1873-cü, 1886-cı illərdə kənddə azərbaycanlıla­rın yaşadığı aydın şəkildə qeyd edilmişdir (415, s. 128-129). Kənddə 1831-ci ildə 137, 1873- cü ildə 214, 1886-cı ildə 199, 1897-ci ildə 257, 1908-ci ildə 272, 1914-cü ildə 300, 1916-cı ildə 280 (415, s. 48-49,128-129), 1918-ci ilin yanva­rında 763 nəfər (309, s. 216) yalnız azərbaycanlı yaşamışdır. 1918-ci ilin fevral ayında azərbay­canlılar erməni silahlı birləşmələrinin soyqırı­mına məruz qalaraq deportasiya olunmuş (309, s. 216), Türkiyədən köçürülüb gətirilən ermə­nilər kəndə yerləşdirilmişdir. İndiki Ermənistan ərazisində sovet hakimiyyəti qurulandan sonra sağ qalan kənd sakinləri öz yurdlarına qayıda bilmişlər. Kənddə 1922-ci ildə 53, 1926-cı ildə 67, 1931-ci ildə 66 nəfər azərbaycanlı (415, s. 48-49, 128-129) yaşamışdır. SSRİ Nazirlər Sovetinin "Kolxozçuların və digər azərbaycanlı əhalinin Ermənistan SSR-dən Azərbaycan SSR-in Kür-Araz ovalığına köçürülməsi haqqında" 23 dekabr 1947-ci il tarixli qərarına əsasən, azər­baycanlılar 1948-1953-cü illərdə Azərbaycana köçürülmüşdür. Hazırda kənddə yalnız ermənilər yaşayır. Toponim "yamancah" türk mənşəli tayfa adı əsasında əmələ gəlmişdir. Etnotoponimdir. Erm. SSR AS RH-nin 25 may 1967-ci il tarixli qə­rarı ilə kəndin adı dəyişdirilərək "Değçut" qoyul­muşdur. "Ermənistan Respublikasının inzibati- ərazi bölgüsü haqqında" 7 noyabr 1995-ci il ta­rixli yeni Qanuna əsasən, Ararat vilayətinin inzi­bati ərazisinə daxil edilmişdir (416, s. 68).

Coğrafi koordinatları: 40°01' şm. e., 44°32' ş. u.

Ədəbiyyat:
1. İ.Bayramov, N.Mustafa Həqiqətin Onomastikasi, İndiki Ermənistan Respublikası ərazisində tarixi-coğrafi adların dəyişdirilməsi və saxtalaşdırılması 2021
2. Əziz Ələkbərli Qərbi Azərbaycanlıların 1988-ci il soyqırımı 2010
3. Əziz Ələkbərli Qərbi Azərbaycan abidələri 2007
4. Əziz Ələkbərli Qərbi Azərbaycanda soyqırımına məruz qalmış Toponimlərimiz
5. https://erevangala500.com/