Alpava - İrəvan quberniyasının İrəvan qəza­sında, keçmiş Qəmərli (Artaşat) rayonunda, indi Ararat vilayətində kənd. Vilayət mərkəzi Artaşat (Qəmərli) şəhərindən 9 km şimalda, Gərnibasar çayının sağ sahilində, dəniz səviyyəsindən 880 m hündürlükdə yerləşir. Erməni müəlliflərinin əsər­lərində Arpavar formasında qeyd edilir (415, s. 60, 419, s. 129) "İrəvan əyalətinin icmal dəftə­rində "Alpevi" (143, s. 99), "Ermənistan və ətraf vilayətlərin toponimlər lüğətində "Albava" (427, s. 71), "Alpava", "Alpavan" (427, s. 104) formala­rında göstərilmişdir. Kənddə 1831-ci ildə 35, 1873-cü ildə 97, 1886-cı ildə 121, 1897-ci ildə 127, 1904-cü ildə 188, 1914-cü ildə 305, 1916-cı ildə 161 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır (415, s. 46-47, 126-127). 1918-ci ildə azərbaycanlılar ermənilərin soyqırımına məruz qalaraq deporta­siya olunmuş və kəndə xaricdən köçürülüb gəti­rilən ermənilər yerləşdirilmişdir. Sağ qalan azər­baycanlılar indiki Ermənistan ərazisində sovet hakimiyyəti qurulandan sonra öz kəndlərinə qa­yıda bilmişdir. Burada ermənilərlə yanaşı, 1922-ci ildə 31, 1926-cı ildə 30, 1931-ci ildə 51 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır (415, s. 47, 127). SSRİ Nazirlər Sovetinin Ermənistan ərazisindən azər­baycanlı əhalinin Azərbaycanın Kür-Araz ovalı­ğına köçürülməsi haqqında 23 dekabr 1947-ci il tarixli qərarına əsasən, azərbaycanlılar 1948- 1949-cu illərdə Azərbaycana köçürülmüş və kənd tam erməniləşdirilmişdir. Toponim qədim türk dilində "igid, qoçaq, cəsur" mənalarında iş­lənən "alp" sözü ilə (359, I (1), s. 430) türk di­lində "düzənlik, geniş yer" (359, I (2), s. 1166), "dərə, vadi" (365, s. 403) mənasında işlənən "ova" sözünün fonetik variantı olan "ava" sözü­nün birləşməsindən əmələ gəlib, "igidlərin, qo­çaqların məskəni, yurdu, düzənlik, vadi" məna­sını ifadə edir. Erm. SSR AS RH-nin 20 avqust 1945-ci il tarixli qərarı ilə kəndin adı dəyişdi­rilərək "Lusakert", 21 oktyabr 1967-cı il tarixli qərarı ilə yenidən dəyişdirilərək "Nşavan" qoyul­muşdur. "Ermənistan Respublikasının inzibati- ərazi bölgüsü haqqında" 7 noyabr 1995-ci il ta­rixli yeni Qanuna əsasən, Ararat vilayətinin inzibati ərazisinə daxil edilmişdir (416, s. 146).

Coğrafi koordinatları: 40°01' şm. e., 44°31' ş. u.

Ədəbiyyat:
1. İ.Bayramov, N.Mustafa Həqiqətin Onomastikasi, İndiki Ermənistan Respublikası ərazisində tarixi-coğrafi adların dəyişdirilməsi və saxtalaşdırılması 2021
2. Əziz Ələkbərli Qərbi Azərbaycanlıların 1988-ci il soyqırımı 2010
3. Əziz Ələkbərli Qərbi Azərbaycan abidələri 2007
4. Əziz Ələkbərli Qərbi Azərbaycanda soyqırımına məruz qalmış Toponimlərimiz
5. https://erevangala500.com/