Təkəli - İrəvan quberniyasının Novo-Bəya­zid qəzasında, keçmiş Axta (Hrazdan) rayonun­da, indi Kotayk vilayətində kənd. Vilayət mərkə­zi Hrazdan şəhərindən 20 km cənub-şərqdə, Misxana çayının sol axarında, Maymaq dağının ətəyində, dəniz səviyyəsindən 1850 m hündür­lükdə yerləşir. "İrəvan əyalətinin icmal dəftərin­də qeyd edilmişdir (143, s. 236). Erməni müəl­liflərinin əsərlərində "Təkərli" kimi də göstərilir (415, s. 16). Kənddə 1831-ci ildə 41,1873-cü ildə 335, 1886-cı ildə 469, 1897-ci ildə 534, 1908-ci ildə 641,1914-cü ildə 807,1916-cı ildə 730 nəfər yalnız azərbaycanlı yaşamışdır (415, s. 16-17, 100-101). 1918-ci ildə azərbaycanlılar erməni silahlı birləşmələri tərəfindən törədilən qırğınlar nəticəsində kənddən qovulmuşlar. İndiki Ermə­nistan ərazisində sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra sağ qalan azərbaycanlılar öz doğma kənd­lərinə qayıda bilmişlər. Kənddə 1922-ci ildə 248, 1926-cı ildə 303, 1931-ci ildə 416 (415, s. 16-17, 100-101), 1939-cu ildə 509, 1959-cu ildə 944, 1970-ci ildə 951, 1979-cu ildə 878 (416, s. 38), 1987-ci ildə 1000 nəfərə yaxın azərbaycanlı ya­şamışdır. 1988-ci ildə azərbaycanlılar Ermənistan dövləti tərəfindən zorla və qırğınlar nəticəsində tarixi torpaqlarından qovulmuşlar. Hazırda kənd­də yalnız ermənilər yaşayır. Toponim qızılbaşlar türk tayfasına mənsub olan "təkəli" etnonimi (175, s. 16) əsasında yaranmışdır. Tayfanın adı "təkə" formasında da qeyd edilir (238, s. 214). Erm. SSR AS RH-nin 3 aprel 1991 -ci il tarixli qə­rarı ilə kəndin adı dəyişdirilərək "Artavaz" qoyul­muşdur. "Ermənistan Respublikasının inzibati- ərazi bölgüsü haqqında" 7 noyabr 1995-ci il ta­rixli yeni Qanuna əsasən, Kotayk vilayətinin inzi­bati ərazisinə daxil edilmişdir (416, s. 38).

Coğrafi koordinatları: 40°37' şm. e., 44°34' ş. u.

Ədəbiyyat:
1. İ.Bayramov, N.Mustafa Həqiqətin Onomastikasi, İndiki Ermənistan Respublikası ərazisində tarixi-coğrafi adların dəyişdirilməsi və saxtalaşdırılması 2021
2. Əziz Ələkbərli Qərbi Azərbaycanlıların 1988-ci il soyqırımı 2010
3. Əziz Ələkbərli Qərbi Azərbaycan abidələri 2007
4. Əziz Ələkbərli Qərbi Azərbaycanda soyqırımına məruz qalmış Toponimlərimiz
5. https://erevangala500.com/