Şidli - İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasının Vedibasar mahalında, keçmiş Vedi rayonunda, indi Ararat vilayətində kənd. Vilayət mərkəzi Ar­taşat (Qəmərli) şəhərindən 12 km cənub-şərqdə, Araz çayının sol sahilində, dəniz səviyyəsindən 810 m hündürlükdə yerləşir. Kəndin adı Qafqa­zın 5 verstlik xəritəsində (348, s. 295) qeyd edil­mişdir. Kənddə 1831-ci ildə 263, 1873-cü ildə 806, 1886-cı ildə 823, 1897-ci ildə 992, 1914-cü ildə 855, 1916-cı ildə 842 nəfər azərbaycanlı ya­şamışdır (415, s. 86-87, 156-157). 1919-cu ildə azərbaycanlılar erməni silahlı birləşmələrinin törətdiyi qırğınlar nəticəsində kənddən qovul­muşlar. Qovulan əhali bir müddət İran ərazisin­də sığınacaq tapmışdır. İndiki Ermənistan ərazi­sində sovet hakimiyyəti qurulandan sonra kənd sakinləri doğma yurdlarına dönmüşlər. Kənddə 1922-ci ildə 571, 1931-ci ildə 470 (415, s. 86-87, 156-157), 1972-ci ildə 1357, 1987-ci ildə 2000 nəfər (85, s. 238-239) azərbaycanlı yaşamışdır. 1988-ci ilin noyabr-dekabr aylarında azərbay­canlılar Ermənistan dövləti tərəfindən öz kənd­lərindən tamamilə qovulmuşdur. Hazırda kənd­də yalnız ermənilər yaşayır. "Şad" sözü qədim türk dilində "hərbi rütbə" mənasında işlənmişdir (299, s. 519). "Şidli" toponimi xəzərlərdə "hər­bi titul" mənasında işlənən "şad" sözünə (299, s. 519) mənsubluq bildirən "-h" şəkilçisinin artı­rılması yolu ilə əmələ gələn "şadlı" sözü əsasında formalaşıb. "Şidli" kimi sabitləşmiş və etnonimə çevrilmişdir. Erm. SSR AS RH-nin 3 aprel 1991 -ci il tarixli qərarı ilə kəndin adı dəyişdirilərək "Yexeq- navan" qoyulmuşdur. "Ermənistan Respublikası­nın inzibati-ərazi bölgüsü haqqında" 7 noyabr 1995-ci il tarixli yeni Qanuna əsasən, Ararat vi­layətinin inzibati ərazisinə daxil edilmişdir (416, s. 72).

Coğrafi koordinatları: 39°49' şm. e., 44°38' ş. u.

ŞİDLİ (QARAQOYUNLU ŞİDLİ)

Vedibasar mahalının aran hissəsində, Ağrıdağ vadisində, Ağrı dağı ilə üzbəüz, Araz çayının sahilində, Vedi rayonunun mərkəzi olan Böyük Vedi qəsəbəsindən 13 km cənub-qərbdə kənd.

Kənddə ancaq Azərbaycan türkləri yaşamışlar.

Vedibasar mahalının Şidli kəndində 1832-ci ildə 35 ailədə 263 nəfər (135 kişi, 128 qadın), 1873-cü ildə isə 106 ailədə 806 nəfər (453 kişi, 353 qadın), 1886-cı ildə 127 təsərrüfatda 823 nəfər (460 kişi, 363 qadın), 1897-ci ildə 993 nəfər Azərbaycan türkü yaşamışdır.

1918-1920-ci illərdə kənd daşnaklar tərəfindən dağıdılmış, kəndin sağ qalan əhalisi Arazın o tayına mühacirət etmişdir.

Bölgədə Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra geri qayıdan 571 nə­fər kənd sakini kəndi yenidən bərpa etmiş, dinc həyata başlamışlar. 1926- cı ildə kənddə 607 nəfər, 1931-ci ildə 465 nəfər, 1972-ci ildə isə 236 təsərrüfatda 1.357 nəfər azərbaycanlı əhali qeydə alınmışdır.

Şidli kəndi 1988-ci il hadisələrinə qədər Vedi rayonu ərazisində yeganə xalis azərbaycanlı kəndi idi.

Sürətlə inkişaf edən kənddə 1988-ci ildə əhalinin sayı artıq 400-ə yaxın təsərrüfatda 1.900 nəfərə çatmışdı ki, onlar da 1988-ci il dekabrın 3-də sonuncu nəfərinə qədər qovulub kənddən çıxarılmışdır. Həmin gün (dekabrın 3-də) Naxçıvanın Şərur rayonu tərəfdən tanklar və BTR-lərlə gələn hərbçilər mühasirəni yararaq kəndə girmiş, hər 3-4 ailəni bir zirehli maşına doldurub, sərhəd zolağı ilə camaatı sağ-salamat çıxarıb Naxçıvan ərazisinə çatdırmışdılar. Adamlar quru canlarından başqa, bütün əşyalarını buraxıb çıxmağa məcbur olmuşdular.

1991-ci il aprelin 9-da isə kəndin adı dəyişdirilərək Yexeqnavan qoyulmuşdur.

1950-         ci illərə qədər Şidli kəndi ərazisində qalmaqda olan iri daş par­çasının üzərindəki yazılar, at və qoç şəkilləri Şidli kəndinin 1300-1350 il əvvəlki tarixinin nişanələri idi. Lakin təəssüf ki, ermənilər tarixi abidə adı ilə həmin daşı oradan apardılar və məhv etdilər. Kəndin ərazisində - Qaxanov kanalı ilə Məşədi Seyfulla arxı arasında Qoçdaşı deyilən ərazidəki iri qoç daşı, kəndin Sünnü qəbiristanlığı adlanan köhnə qəbiristanlığındakı Atdaşı adlanan kiçik at böyüklükdə yəhərli-yüyənli daş at heykəli bu yerlərin qədimdən türk yurdu olduğunu təsdiq edir.

Araz qırağında, Məşədi Seyfulla arxının başında Pirəl-Mürsəl oca­ğı və ya İlğınlı ocaq deyilən ziyarətgah vardı. bu ziyarətgah kənd adamlarının inanc yeri idi.

Ədəbiyyat:
1. İ.Bayramov, N.Mustafa Həqiqətin Onomastikasi, İndiki Ermənistan Respublikası ərazisində tarixi-coğrafi adların dəyişdirilməsi və saxtalaşdırılması 2021
2. Əziz Ələkbərli Qərbi Azərbaycanlıların 1988-ci il soyqırımı 2010
3. Əziz Ələkbərli Qərbi Azərbaycan abidələri 2007
4. Əziz Ələkbərli Qərbi Azərbaycanda soyqırımına məruz qalmış Toponimlərimiz
5. https://erevangala500.com/